Ζωή Ράπτη: Το μέλλον μετά την πανδημία θα είναι φωτεινό

by Expertnews.gr

Τους τελευταίους μήνες διαπιστώνεται ότι το ζήτημα της ψυχικής υγείας έχει βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι νέες προκλήσεις συνδυάστηκαν προκειμένου να δημιουργηθεί εν μέσω πανδημίας μια νέα πανδημία, αυτή της ψυχικής υγείας, η οποία καθιστά το ρόλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) σημαντικότερο από ποτέ, ανέφερε η υφυπουργός αρμόδια για θέματα ψυχικής υγείας, Ζωή Ράπτη, ανοίγοντας τις εργασίες του διεθνούς συνεδρίου για την Ψυχική Υγεία, με τίτλο «International Conference on the Impact of the Covid-19 Pandemic on the Mental Health Status and Service Delivery Sytems in the Pan-European Region», το οποίο διεξάγεται στην Αθήνα, σήμερα και αύριο.

Το συνέδριο διοργανώνεται από το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τον ΠΟΥ (Περιφερειακό Γραφείο Ευρώπης) με κύρια ατζέντα την ψυχική υγεία στην Ευρώπη, υπό το πρίσμα και των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19. Αποτελεί μέρος (stepping stone) μιας διαδοχικής διαβούλευσης μεταξύ των 53 χωρών που υπάγονται στον ΠΟΥ Ευρώπης και έχει σκοπό την εκπόνηση ενός κοινού πλαισίου δράσης μεταξύ των χωρών, καθώς και τον σχηματισμό του «European Mental Health Coalition».

«Αυτό το συνέδριο μας δίνει την ευκαιρία να λάβουμε υπόψη τις επιπτώσεις της πανδημίας της Covid-19, έτσι ώστε να δούμε όχι μόνο την επίπτωση στην ψυχική υγεία των ανθρώπων, αλλά και για να εντοπίσουμε τα συγκεκριμένα βήματα που μπορούμε να κάνουμε όλοι προκειμένου να επιβεβαιωθούμε ότι το μέλλον μετά την πανδημία θα είναι φωτεινό», ανέφερε η κ. Ράπτη.

 

Αν είναι ένα πράγμα, σημείωσε, που μας δίδαξε η πανδημία είναι ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε ένα ζήτημα που πλήττει οριζόντια όλους τους τομείς διακυβέρνησης, καθώς η πολιτική για την ψυχική υγεία περιλαμβάνεται σε κάθε πολιτική. «Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός είπε από νωρίς ότι η ψυχική υγεία πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο της πολιτικής υγείας, δημιουργώντας ένα ειδικό χαρτοφυλάκιο για τα θέμα ψυχικής υγείας. Στην Ελλάδα θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι δεν θα αφήσουμε πίσω τα άτομα με θέματα ψυχικής υγείας», τόνισε η κ. Ράπτη. Αναφέρθηκε στις προσπάθειες που έγιναν, όπως αύξηση της χρηματοδότησης και του εργατικού δυναμικού στον τομέα ψυχικής υγείας, δημιουργία γραμμής βοήθειας, παροχή υποστήριξης στους ασθενείς, τις οικογένειές τους και το προσωπικό υγείας. Επίσης, όπως είπε, οι ασθενείς με ψυχικά θέματα εμβολιάστηκαν κατά προτεραιότητα, νομοθετήθηκαν νέες μονάδες ψυχικής υγείας με στόχο την έγκαιρο εντοπισμό των συμπτωμάτων στα παιδιά και τους εφήβους, συστάθηκε εθνική επιτροπή και εκπονήθηκε ένα σχέδιο για την υλοποίηση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

Είμαστε αποφασισμένοι, τόνισε, να προβούμε στα απαραίτητα βήματα τα οποία και αποτυπώνονται στη διακήρυξη που θα υπογραφεί στην Αθήνα.

Στις προσπάθειές που έγιναν κατά τη θητεία του στο υπουργείο Υγείας να τεθούν τα βασικά θεμέλια προκειμένου να αποδειχθεί η ψυχική υγεία ως βασικός άξονας της εθνικής πολιτικής υγείας της Ελλάδας, αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων -και συμπροεδρεύων του διεθνούς συνεδρίου με την υφυπουργό Υγείας- Νικήτας Κακλαμάνης. Όπως είπε, μεταξύ των δράσεων που είχαν γίνει, συγκαταλέγεται και το κλείσιμο του πρώτου ψυχιατρείου στη χώρα, αυτού των Χανίων και ταυτόχρονα αναπτύχθηκαν κοινοτικές δομές ψυχικής υγείας που αντικατέστησαν την ασυλική φροντίδα με σύγχρονες δομές.

«Εκείνη η πρώτη συμβολική κίνηση αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη για την μεταρρύθμιση της ψυχικής υγείας στη χώρα μας», τόνισε. Η μεταρρύθμιση της ψυχικής υγείας βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων σε επίπεδο πολιτικών υγείας στην Ευρώπη εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια, ανέφερε ο κ. Κακλαμάνης, αλλά «δυστυχώς δεν έχουμε δει την πρόοδο που θα θέλαμε στον τομέα της ψυχικής υγείας -αν και δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει για να απαλείψουμε το στίγμα που χαρακτηρίζει τους πάσχοντες από ψυχικές διαταραχές και να διαφυλάξουμε πλήρως τα δικαιώματά τους».

Σημείωσε ότι στην προσπάθεια να διασφαλίσουμε την ισότιμη πρόσβαση όλων στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, αλλά και να αναβαθμιστεί το θέμα της ψυχικής υγείας σε θέμα κοινής στρατηγικής στην περιφέρεια της Ευρώπης, η καταπολέμηση του στίγματος είναι κρίσιμη και η σημασία της αδιαμφισβήτητη.

«Μόνο μέσω μιας κοινής μεθοδικής προσπάθειας , όπου όλες οι χώρες στέκονται ενωμένες απέναντι στις προκλήσεις, θα μπορέσουμε να επιτύχουμε την υλοποίηση βιώσιμων εμπεριστατωμένων λύσεων που θα δώσουν νέα πνοή στην αναβάθμισή της ψυχική υγείας στην Ευρώπη».

Αναλυτικά, η ομιλία της Υφυπουργού Υγείας Ζωής Ράπτη στο Διεθνές Συνέδριο για τις συνέπειες της COVID-19 στην Ψυχική Υγεία και στα συστήματα παροχής υπηρεσιών Υγείας

«Αξιότιμε Κύριε Πρωθυπουργέ, Κύριε Μητσοτάκη,

Αξιότιμε κ. Περιφερειακέ Διευθυντά του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Δρ. Kluge,

Αξιότιμε κ. Αντιπρόεδρε της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Σχοινά,

Αξιότιμη κα Επίτροπε της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Υγεία και Ασφάλεια Τροφίμων, κα Κυριακίδου,

Εξέχοντες κ.κ. Υπουργοί και διακεκριμένοι καλεσμένοι,

Κυρίες και κύριοι,

Με μεγάλη υπερηφάνεια και χαρά, σας καλωσορίζω όλους στην Σύνοδο Κορυφής για τις ενέργειες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου της πανδημίας COVID-19 στα συστήματα ψυχικής υγείας και παροχής υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Π.Ο.Υ.

Αυτή η Σύνοδος Κορυφής μας δίνει την ευκαιρία να λάβουμε υπόψη την εμπειρία της πανδημίας COVID-19 μέχρι τώρα, όχι μόνο για να δούμε ποιές είναι οι συνέπειες της κρίσης στην ψυχική υγεία των ανθρώπων, αλλά και για να εξετάσουμε τα συγκεκριμένα βήματα και τις δεσμεύσεις όλων μας με σκοπό να διασφαλίσουμε ότι η επόμενη ημέρα της πανδημίας μπορεί να είναι πιο φωτεινή.

Στο διάστημα των τελευταίων 18 μηνών, παρατηρήσαμε ότι το ζήτημα της ψυχικής υγείας έχει γίνει το επίκεντρο των παγκόσμιων συζητήσεων.

Για το γενικό πληθυσμό, η αναστολή πολλών κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων και το αίσθημα απομόνωσης επηρέασαν σοβαρά την ψυχική υγεία και την ευημερία των ανθρώπων.

O αντίκτυπος ήταν ακόμη πιο σοβαρός για τα παιδιά και τους εφήβους, λόγω του κλεισίματος των σχολείων και Πανεπιστημίων.

Το εργατικό μας δυναμικό επίσης, στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, αντιμετωπίζει υπερκόπωση, συναισθήματα εξάντλησης και την πρόκληση παροχής υπηρεσιών, ενόψει μιας πανδημίας που συχνά παρεμποδίζει την προσφορά προσωπικής φροντίδας.

Βεβαίως, ένα δυσανάλογο φορτίο επιβάρυνε επίσης τους ψυχικά ασθενείς, οι οποίοι, σε μια εποχή που η ψυχική τους υγεία επιδεινώθηκε, έπρεπε επιπρόσθετα να ασχοληθούν με αυτόν το νέο τρόπο λειτουργίας, σχετικά με την παροχή φροντίδας.

Τέλος, οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, οι οποίες δεν είχαν χρηματοδοτηθεί ανά τα χρόνια στην περιοχή μας, έπρεπε να προσαρμοστούν σε αυτήν τη νέα εποχή ψηφιακής παροχής περίθαλψης, ενώ παράλληλα ανταποκρίνονταν στις ποικίλες ανάγκες ψυχικής υγείας που προκλήθηκαν από την πανδημία.

Όλες αυτές οι προκλήσεις συγκεντρώθηκαν για να αποτελέσουν «μια πανδημία μέσα στην πανδημία», ένα τσουνάμι ζητημάτων που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, τα οποία δεν έχουν εξαιρέσει κανέναν και καθιστούν τον ρόλο του Π.Ο.Υ., ακόμη πιο σημαντικό από ποτέ.

Το γεγονός ότι όλοι μας, είτε συμμετέχουμε αυτοπροσώπως, είτε διαδικτυακά, έχοντας αφιερώσει το χρόνο και πάρει τη δέσμευση να είμαστε εδώ σήμερα, δείχνει ότι είμαστε έτοιμοι να λάβουμε συγκεκριμένα μέτρα για να κάνουμε την επόμενη ημέρα της πανδημίας να είναι μια ημέρα αλλαγής, μια ημέρα μεταρρύθμισης, μια ημέρα προόδου για την ψυχική υγεία.

Εάν υπάρχει κάτι που μας έχει δείξει αυτή η πανδημία, είναι η αξία της αντιμετώπισης της ψυχικής υγείας, όχι μόνο κάθετα, αλλά ως οριζόντιο ζήτημα, το οποίο ενσωματώνεται σε όλους τους τομείς της Κυβέρνησης, καθώς είναι κρίσιμο, να ενσωματώσουμε τις πολιτικές ψυχικής υγείας σε όλες τις πολιτικές.

Στην Ελλάδα, ο Πρωθυπουργός της χώρας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, έθεσε από νωρίς το θέμα της ψυχικής υγείας στον πυρήνα της πολιτικής μας ατζέντας, δημιουργώντας ένα ειδικό χαρτοφυλάκιο για την ψυχική υγεία.

Όταν ξέσπασε η πανδημία στην Ελλάδα, πήραμε μια σειρά μέτρων για να διασφαλίσουμε ότι οι ανάγκες ψυχικής υγείας δεν θα μείνουν πίσω. Μεταξύ άλλων:

α) αυξήσαμε τη χρηματοδότηση για την ψυχική υγεία,

β) δημιουργήσαμε μια γραμμή βοήθειας για τον γενικό πληθυσμό,

γ) παρείχαμε ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε ασθενείς που νοσηλεύονταν σε κλινικές covid-19, στις οικογένειές τους και στους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και

δ) παραχωρήσαμε καθεστώς προτεραιότητας στον εμβολιασμό σε ασθενείς και επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι εργάζονται σε μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.

Ακόμη και εν μέσω της πανδημίας, η Κυβέρνησή μας έκανε τολμηρά βήματα, για την οικοδόμηση μιας κληρονομιάς για την υποδομή υπηρεσιών ψυχικής υγείας της χώρας μας, για το μέλλον.

Σε αυτήν την κατεύθυνση:

α. νομοθετήσαμε μια νέα μορφή υπηρεσιών ψυχικής υγείας, που ονομάζεται «Μονάδες πρώιμης παρέμβασης στην ψύχωση», η πρώτη στη νοτιοανατολική Ευρώπη για την ανίχνευση πρώιμων συμπτωμάτων στα παιδιά.

β. δημιουργήσαμε επίσης μια «Μόνιμη Εθνική Επιτροπή», με την υποστήριξη των συναδέλφων μας στον Π.Ο.Υ., προκειμένου να παρακολουθήσουμε την υλοποίηση του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία», βάσει των συστάσεων που προέκυψαν από την Κοινή Ταχεία Αξιολόγηση της Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα, η οποία διεξήχθη από κοινού με τον Π.Ο.Υ.

Και είμαι ευγνώμων για αυτό στον Περιφερειακό Διευθυντή του Π.Ο.Υ. Ευρώπης, Dr Hans Kluge.

Εντός των επόμενων δύο ημερών, θα ενημερωθούμε από Υπουργούς και άλλους πολιτικούς ηγέτες Υψηλού Επιπέδου από ολόκληρη την περιοχή αρμοδιότητας του Π.Ο.Υ. Ευρώπης, θα διερευνήσουμε τις απαιτούμενες ενέργειες για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 στην ψυχική υγεία και θα συζητήσουμε συγκεκριμένα τις επιπτώσεις σε ευάλωτα άτομα και ομάδες.

Εν κατακλείδι, η αποφασιστικότητά μας να κάνουμε τα απαραίτητα επόμενα βήματα, θα αντικατοπτρίζεται στη «Διακήρυξη Κορυφής της Αθήνας για την Ψυχική Υγεία», η οποία θα παρουσιαστεί λίγο αργότερα σήμερα.

Σας ευχαριστώ πολύ όλους για την παρουσία σας και προσβλέπω με χαρά σε δύο παραγωγικές ημέρες του Συνεδρίου».

 

NEWS