Της Αντωνίας Δήμου
Η ένταση σε Αιγαίο και Νοτιοανατολική Μεσόγειο κορυφώνεται το τελευταίο χρονικό διάστημα. Στο Αιγαίο, η τουρκική πολεμική αεροπορία σε μία μοναδική ημέρα (13.06.2019) προέβη σε 95 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου με τουρκικά αεροσκάφη που πέταξαν πάνω από το Βορειοανατολικό, Κεντρικό και Νοτιοανατολικό Αιγαίο. Η αύξηση της τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο συμπίπτει χρονικά με την κλιμακούμενη κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και την πιθανότητα αποβολής της Τουρκίας από το πρόγραμμα συμπαραγωγής και απόκτησης του αμερικανικού μαχητικού αεροσκάφους F-35 στην περίπτωση που η τελευταία τελικώς παραλάβει το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα S-400.
Οι προκλήσεις της Τουρκίας σε συνδυασμό με την αναθεωρητική της πολιτική που φθάνει να υπονοµεύει ακόμη και το κύρος της Συνθήκης της Λωζάννης, αναπόφευκτα διαµορφώνουν µία εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση την οποίακαλείται να αντιμετωπίσει η Αθήνα. Προδήλως, η τουρκική προκλητικότητα αποτελεί τμήμα της στρατηγικής για δημιουργία περισσοτέρων της μίας διαφορών στο Αιγαίο με την Ελλάδα και της εμπέδωσης της τουρκικής παρουσίας στις θαλάσσιες οδούς του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, δημιουργώντας διεκδικήσεις και όπου μπορεί τετελεσμένα, εντός της κυπριακής ΑΟΖ, στο σύμπλεγμα του Καστελόριζουκαι νότια της Κρήτης.
Το εύλογο ερώτημα το οποίο ανακύπτει συνίσταται στο τι οφείλει να πράξει η επόμενη κυβέρνηση με επικεφαλής τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ώστε να ακυρωθεί εν τοις πράγμασι η τουρκική προκλητικότητα. Και τούτο διότι η ακύρωση αυτής αποτελεί προϋπόθεση για την ελληνοτουρκική προσέγγιση η οποία πρέπει να συντελεστεί με απόλυτο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες των σχέσεων καλής γειτονίας.
Πρώτον, ο πρόεδρος της ΝΔ έχει μεγάλη αυτοπεποίθηση στην ισχύ της Ελλάδας και τη δύναμη των συμμαχιών της. Η ενίσχυση των συνεργασιών με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Κύπρο και την Ιορδανία, συμμετέχοντας σε κοινές αεροπορικές και ναυτικές συνεκπαιδεύσεις που περιλαμβάνουν -μεταξύ άλλων- σενάρια προάσπισης των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) και των θαλάσσιων ενεργειακών εγκαταστάσεων αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Διότι με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα αποδεικνύει εμπράκτως ότι δεν αποτελεί χώρα ταραξία, αλλά πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Δεύτερον, αποτελεί πεποίθηση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας ότι απαιτούνται ορισμένες κινήσεις καλής θέλησης από την πλευρά της Τουρκίας και ότι για να υπάρξει συζήτηση που σε πρώτη φάση θα περιορίσει την όποια ένταση χρειάζονται δύο συνομιλητές σε κλίμα σεβασμού και όχι καθημερινών προκλήσεων. Επί παραδείγματι, μια κίνηση από πλευράς της Τουρκίας στο ζήτημα της Θεολογικής Σχολής στη Χάλκη θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την απομάκρυνση από τηνλογική της σκληρής αντιπαράθεσης. Τούτο τη στιγμή μάλιστα που το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης εκφεύγει του στενού πυρήνα των ελληνοτουρκικώνσχέσεων καθώς θέματα του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης είναι Οικουμενικά.
Τρίτον, η επόμενη ελληνική κυβέρνηση εκτιμάται ότι οφείλει να ενημερώσει, ολοκληρωμένα και στοχευμένα, μέλη των επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων, Ελληνισμού (Hellenic Caucus) και Ελληνο-ισραηλινής Συμμαχίας (Hellenic-Israeli Alliance) στο αμερικανικό κογκρέσο ως προς την κατάσταση στο Αιγαίο, την τουρκική επιθετικότητα και την αναγκαιότητα δημιουργίας συνθηκών ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας κατά τρόπο που να εξυπηρετεί τα κοινά ελληνο-αμερικανικά συμφέροντα. Το γεγονός ότι το κογκρέσο ανανεώθηκε στις τελευταίες εκλογές κατά 20% με νέα πρόσωπα καθιστά επιτακτική, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, την άμεση διάνοιξη διαύλων επικοινωνίας.
Είναι ξεκάθαρο ότι στο επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η Άγκυρα θα πρέπει να επιλέξει ποιο ρόλο θα έχει τελικά στην ευρύτερη περιοχή. Θα είναι παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο; Θα είναι γείτονας προβλέψιµος και αξιόπιστος; Θα είναι τελικά σταθερός ή αβέβαιος σύµµαχος; Αυτά είναι ερωτήματα τα οποία η ίδια πρέπει να απαντήσει.
Σε κάθε περίπτωση ένα είναι σίγουρο ότι η δύναμη του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκου Μητσοτάκη εδράζεται στον ρεαλισμό, την υπευθυνότητα πέρα από μικροκομματικές αγκυλώσεις και την ικανότητα να συνομιλεί αξιόπιστα με τους μεγάλους παίκτες του διεθνούς συστήματος. Αυτά τα χαρακτηριστικά άλλωστε αποτέλεσαν την βάση της πολιτικής των μεγάλων εθνικών μας ηγετών Ελευθερίου Βενιζέλου και Κωνσταντίνου Καραμανλή οι οποίοι πορεύθηκαν με γνώμονα την θέση ότι η υπεύθυνη εξωτερική πολιτική αποτελεί όχημα για την προάσπιση των ελληνικών συμφερόντων.
_Η Αντωνία Δήμου είναι οικονομολόγος-διεθνολόγος, πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας (Μητρώο Στελεχών) και μέλος των τομέων Εξωτερικών και Άμυνας της Νέας Δημοκρατίας.
