Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας εγκαινίασε την έκθεση «Ζωντανεύοντας την Ιστορία», που συνδιοργανώνει το Υπουργείο Εσωτερικών -Μακεδονίας & Θράκης με το Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο Ελλάδος και το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης στο Υπουργείο Εσωτερικών -Μακεδονίας & Θράκης (Διοικητήριο Θεσσαλονίκης).
Ακολουθεί ο χαιρετισμός του κ. Τασούλα:
«Είναι εύκολο, ανοίγοντας ένα βιβλίο ιστορίας ή καταφεύγοντας στην ευκολία του ίντερνετ, να βρει κανείς ημερομηνίες και γεγονότα. Αυτό που δεν είναι εύκολο να βρει κανείς, και να νιώσει κυρίως κανείς, είναι το άρωμα της εποχής. Το άρωμα της εποχής μας διαφεύγει όταν καταδιώκουμε ημερομηνίες, όταν καταδιώκουμε ονόματα πόλεων, όταν καταδιώκουμε ονόματα ηρώων.
Μας ξεφεύγει ο ψυχισμός, το κλίμα της εποχής, η ατμόσφαιρα, η οποία δημιούργησε τα γεγονότα, τα οποία σφιχτοδέθηκαν με τις ημερομηνίες και τα μαθαίνουμε εν συνεχεία από τα βιβλία της ιστορίας. Δεν είναι οι ημερομηνίες και τα γεγονότα που προηγούνται. Είναι το άρωμα της εποχής.
Είναι ο τίτλος της εκθέσεως: Ζωντανεύοντας την ιστορία. Πώς ζωντανεύει η ιστορία σε αυτούς που δεν την έχουν βιώσει, αλλά που επιδιώκουν να την συναισθανθούν. Να την νιώσουν δηλαδή εκ των υστέρων, αναδρομικά. Αυτή η έκθεση, από τις περιγραφές που μου έχει πει ο κύριος Υπουργός και από τα κείμενα που μου έστειλε και από τις φωτογραφίες και από αυτό που θα καμαρώσουμε σε λίγο, είμαι βέβαιος ότι αναβιώνει το άρωμα μιας εποχής. Πώς το λέει ο μέγας ποιητής της Αλεξάνδρειας, ο Κωνσταντίνος Καβάφης:
«Εν μέρει για να εξακριβώσω μια εποχή, εν μέρει και την ώρα να περάσω, τη νύχτα χθες πήρα μια συλλογή επιγραφών των Πτολεμαίων να διαβάσω».
Σήμερα, απόψε, θα εξακριβώσουμε μιαν εποχή ή μάλλον θα εξακριβώσουμε τρεις εποχές. Την περίοδο του «ΟΧΙ», την περίοδο της δοκιμασίας της Κατοχής και την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα.
Θα την εξακριβώσουμε μέσω κειμηλίων, μέσω ενδυμάτων, μέσω θραυσμάτων, μέσω αναμνήσεων, οι οποίες αναβιώνουν αυτή την πολύτιμη ατμόσφαιρα, που παρήγαγε τα γεγονότα και τις ημερομηνίες. Θα την εξακριβώσουμε μέσω της συμμετοχής ανωνύμων ανθρώπων, οι οποίοι παράτησαν την «καθ’ ημέρα μέριμνα του βίου τους» και «έπραξαν κεχαρισμένα τοις θεοίς», απλοί άνθρωποι του κάματου, άνθρωποι οι οποίοι δεν ήξεραν τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη, ήξεραν όμως μέσα τους ότι κατάγονται από κάτι πολύ σπουδαίο, και όταν κατάγεσαι από κάτι πολύ σπουδαίο αυτή τη χώρα, αυτό το έδαφος, αυτή την πατρίδα δεν μπορεί κανείς να σου την πάρει, κι αν σου την έχει πάρει έστω από το 1430, κάποτε μετά από χρόνια κι από καιρούς θα φροντίσεις να ξαναγίνει δικιά σου.
Αφού οι στρατιώτες μας κατέλαβαν τα Γιαννιτσά μετά από μία πολύ φονική μάχη-πρώτα την Έδεσσα αμαχητί, μετά τα Γιαννιτσά- κατευθύνθηκαν προς τη Θεσσαλονίκη. Για τρεις μέρες ξεκουράστηκαν. Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος ξεκίνησε στις 5 Οκτωβρίου και μέχρι τις 22 Οκτωβρίου οι στρατιώτες πολεμούσαν κάθε μέρα. Ανάσαναν για τρεις μέρες μετά την κατάληψη των Γιαννιτσών. Μετά πέρασαν τον Αξιό ποταμό και στράφηκαν προς τη Θεσσαλονίκη. Και το βράδυ, 11 η ώρα, στο κτίριο μπροστά μας, της 26ης, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου του 1912, 11 η ώρα το βράδυ, υπεγράφη το πρωτόκολλο παραδόσεως της πόλης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό από τον Τούρκο διοικητή Ταχσίν Πασά, τον Αντισυνταγματάρχη Βίκτωρα Δούσμανη και τον Λοχαγό Ιωάννη Μεταξά.
Το κείμενο αυτό, ως κειμήλιο, το καμαρώσαμε με συγκίνηση χθες στη Λέσχη Αξιωματικών της Θεσσαλονίκης, όπου υπάρχει επίσης μια ωραία έκθεση για τα γεγονότα των Βαλκανικών Πολέμων. Αυτόν τον ψυχισμό, αυτή την ατμόσφαιρα είμαι βέβαιος ότι θα την απολαύσουμε και θα συγκινηθούμε σήμερα. Και εκτός από εμάς, σήμερα, καλό θα είναι να έρθουν τα νιάτα της Θεσσαλονίκης, που δεν γνώρισαν και εύχομαι να μην γνωρίσουν ποτέ πόλεμο, που δεν γνώρισαν τις δραματικές συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα του Βορειοηπειρωτικού Έπους, της Κατοχής και του Μακεδονικού Αγώνα. Αλλά επειδή ακριβώς δεν τα γνώρισαν οφείλουν να την επισκεφθούν – και λέω οφείλουν γιατί η στάση μας έναντι της νεολαίας είναι συνήθως κολακευτική, καθώς αποφεύγουμε να θυμίζουμε υποχρεώσεις, έχει παραγίνει στην Ελλάδα το θέμα αυτής της κολακείας και των δικαιωμάτων χωρίς υποχρεώσεις. Πρέπει κάποια στιγμή να αντιληφθούμε ότι ναι, έχουμε δικαιώματα, τα προστατεύει το Σύνταγμα, αλλά κάθε δικαίωμα για να ανασάνει έχει και την άλλη όψη του, την όψη της ευθύνης, την όψη της υποχρεώσεως. Δεν υπάρχει κανένα δικαίωμα που δεν συνεπάγεται υποχρέωση και πρέπει αυτά τα δύο να πηγαίνουν παρέα και μαζί. Έτσι λοιπόν πρέπει η νεολαία, όσο και αν το «πρέπει» ακούγεται δυσάρεστο και καταπιεστικό κατά το κλίμα της εποχής μας, να έρθει να καμαρώσει αυτή την έκθεση για να νιώσει το άρωμα της εποχής. Να νιώσει τι γινόταν τότε όταν «άστρα τε και ποταμοί και κύματα πόντου, άνεμοι και δρυμοί των ορέων, το σύμπαν του κόσμου» του ελληνικού και το ‘12-‘13 και το ‘40-‘41 ξεσηκώθηκε για να καταλάβει τα εδάφη που του ανήκαν ή για να υπερασπιστεί τα εδάφη που του ανήκαν.
Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι, θερμά συγχαρητήρια σε εσάς, στην Παλαιά Βουλή, στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα γιατί σήμερα εδώ και όλες τις επόμενες μέρες θα μας φέρετε κοντά στο άρωμα μιας εποχής που τόσο επηρεάζει τη ζωή μας, που τόσο μας θυμίζει γεγονότα που διδαχθήκαμε στην ιστορία και που χάρη σε αυτά τα γεγονότα σήμερα είμαστε ελεύθεροι να δραστηριοποιούμαστε, να ασκούμε επάγγελμα, να πηγαίνουμε διακοπές, να διεκδικούμε, να διαμαρτυρόμαστε, να διαφωνούμε και πάνω απ’ όλα να αγαπάμε την πατρίδα μας. Και αν ποτέ, που εύχομαι να μην συμβεί, χρειαστεί να τους μιμηθούμε, ναι, γιατί όχι, θα τους μιμηθούμε. Ευχαριστώ».
Στο πλαίσιο των εγκαινίων της έκθεσης βραβεύθηκαν η εγγονή του Παύλου Μελά, Ναταλία Ιωαννίδου και η εγγονή της Λέλας Καραγιάννη, Λέλα Β. Καραγιάννη.
