Η ναυτιλία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον πρώτο της οικονομικό «λογαριασμό» στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU ETS). Σύμφωνα με την Drewry, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 οι πλοιοκτήτες θα πρέπει να παραδώσουν δικαιώματα εκπομπών αξίας περίπου 2,9 δισ. δολαρίων, που αντιστοιχούν στο 40% των εκπομπών CO₂ του 2024.
Σταδιακή εφαρμογή του μέτρου
Η εφαρμογή του EU ETS στη ναυτιλία είναι σταδιακή. Το 2025 οι εταιρείες θα πληρώσουν για το 40% των εκπομπών του 2024, το 2026 για το 70% των εκπομπών του 2025, ενώ από το 2027 θα καλύπτουν το 100% των εκπομπών τους.
Η υποχρέωση αφορά όλα τα πλοία άνω των 5.000 GT που προσεγγίζουν ευρωπαϊκά λιμάνια, καλύπτοντας:
- το 100% των εκπομπών από ενδοευρωπαϊκά ταξίδια,
- το 50% των εκπομπών από διεθνή δρομολόγια προς ή από την Ε.Ε.,
- το 100% των εκπομπών κατά την παραμονή στα λιμάνια της Ένωσης.
Το οικονομικό βάρος
Με τα σημερινά δεδομένα, το «καλάθι» των υποχρεώσεων διαμορφώνεται ως εξής:
- 2,9 δισ. δολ. για το 40% των εκπομπών του 2024 (έως Σεπτέμβριο 2025),
- 4,9 δισ. δολ. για το 70% των εκπομπών του 2025 (το 2026),
- 7,8 δισ. δολ. για το 100% των εκπομπών του 2026 (το 2027).
Η Drewry εκτιμά ότι τα ποσά αφορούν περίπου 13.000 πλοία που υπέβαλαν στοιχεία στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα MRV (Monitoring, Reporting and Verification).
Το 2024 καταγράφηκαν περίπου 90 εκατ. τόνοι CO₂, αυξημένοι κατά 14% σε σχέση με το 2023, λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων που ανάγκασαν τα πλοία να αποφεύγουν τη Διώρυγα του Σουέζ, ακολουθώντας πιο μακρές διαδρομές μέσω Ακρωτηρίου Καλής Ελπίδας.
Οι πιο ρυπογόνες κατηγορίες
Ο κλάδος των containerships είχε το μεγαλύτερο αποτύπωμα, παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύει μόλις το 16% του στόλου (ή 21% σε όρους χωρητικότητας). Τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παρήγαγαν 34% των συνολικών εκπομπών CO₂.
Σε οικονομικό επίπεδο, κάθε RoPax και επιβατηγό πλοίο θα καταβάλλει κατά μέσο όρο 1 εκατ. δολάρια, ενώ κάθε containership περίπου 0,5 εκατ. δολάρια.
Η τρέχουσα τιμή EUA και οι προοπτικές
Με την τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής (EUA) να κυμαίνεται γύρω στα 70 ευρώ ανά δικαίωμα, το ύψος της επιβάρυνσης για τις ναυτιλιακές εταιρείες υπογραμμίζει την πίεση που φέρνει το νέο κανονιστικό πλαίσιο της Ε.Ε. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το συνολικό κόστος μπορεί να φθάσει τα 7,8 δισ. δολάρια, όταν ολοκληρωθεί η μεταβατική περίοδος και συμπεριληφθούν όλα τα αέρια του θερμοκηπίου.
Τι είναι το EU ETS
Το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. (EU ETS) εφαρμόζεται στη ναυτιλία από το 2024. Οι εταιρείες που διαχειρίζονται πλοία άνω των 5.000 GT οφείλουν:
- να παρακολουθούν και να καταγράφουν τις εκπομπές τους στην πλατφόρμα MRV,
- να υποβάλλουν επαληθευμένα στοιχεία έως τις 31 Μαρτίου κάθε έτους,
- να παραδίδουν ισοδύναμο αριθμό δικαιωμάτων εκπομπών έως τις 30 Απριλίου.
Προσαρμογή της ναυτιλίας
Για να περιορίσουν το κόστος, πολλές ναυτιλιακές υιοθετούν τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας, βιοκαύσιμα, εναλλακτικά καύσιμα, καθώς και νέα συστήματα χαμηλής τριβής στα κύτη των πλοίων.
Μεγάλες εταιρείες όπως Maersk, CMA CGM και Hapag-Lloyd έχουν ήδη εισαγάγει «πράσινα» εμπορικά προϊόντα, επιτρέποντας στους πελάτες τους να επιλέγουν μεταφορά με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα. Ενδεικτικά:
- «ECO Delivery» της Maersk,
- «ACT+» της CMA CGM,
- «Ship Green» της Hapag-Lloyd.
Θέλεις να το κρατάω σε αυτό το ύφος (οικονομικό-ναυτιλιακό, με έμφαση σε αριθμούς και κανονιστικό πλαίσιο) για όλα τα σχετικά άρθρα ή να τα κάνουμε πιο αναλυτικά με background/σχόλιο ειδικών;
