Λ. ΖΩΧΙΟΥ:
Καλή σας μέρα. Θα ξεκινήσω με τα πλέον πρόσφατα γεγονότα, τη συνάντηση του Υπουργού Εξωτερικών με την Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, κα Guilfoyle, μετά την επίδοση των διαπιστευτηρίων της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Κατά την εθιμοτυπική συνάντηση επιβεβαιώθηκε το άριστο επίπεδο των σχέσεων Ελλάδας-ΗΠΑ, οι οποίες βρίσκονται και στο καλύτερο σημείο της ιστορίας τους, τα τελευταία χρόνια, μέσω και της στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Έχει εδραιωθεί πλέον η πεποίθηση ότι η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος με στρατηγικό και σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι συζητήσεις εστιάστηκαν, πέρα από τα διμερή, στην προετοιμασία του 6ου Γύρου Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας-ΗΠΑ, ο οποίος θα διεξαχθεί στην Αθήνα. Επιβεβαιώθηκε, επίσης, η βούληση των δύο πλευρών, ώστε να εδραιωθεί η Ελλάδα ως ενεργειακός κόμβος στην περιοχή.
Επιτρέψτε μου μια αναφορά στην γεωπολιτική διάσταση της ενέργειας, ως εργαλείου οικονομικής ευημερίας, αλλά και ως εργαλείου ειρήνευσης. Η ενέργεια και η εθνική ασφάλεια συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους και ως εκ τούτου, και υπό το φως των παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων, προωθούμε τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας, τόσο στις πολιτικές όσο και στις οικονομικές και ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή.
Όπως θα παρατηρήσετε, το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια πύκνωση των επισκέψεων Αμερικανών αξιωματούχων. Θα βρίσκεται στη χώρα μας ο Αμερικανός Υπουργός Ενέργειας, ο Υπουργός Εσωτερικών και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Πολιτικής, όπως επίσης θα βρίσκεται και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα διοίκησης και προσωπικού, Michael Rigas, ο οποίος θα έχει συνάντηση με τον Υπουργό Εξωτερικών την Παρασκευή, 7 Νοεμβρίου, εδώ στο Υπουργείο Εξωτερικών. Τον κ. Rigas είχε συναντήσει και η Yφυπουργός Εξωτερικών κατά την επίσκεψή της στην Ουάσιγκτον, τον Σεπτέμβριο. Είχαν μια πολύ εποικοδομητική συζήτηση, τόσο για διμερείς σχέσεις όσο και για περιφερειακές εξελίξεις, με έμφαση στην κατάσταση των χριστιανικών πληθυσμών στη Μέση Ανατολή, δεδομένου ότι ο κ. Rigas έχει επιφορτιστεί και με αυτή την αρμοδιότητα, των θεμάτων θρησκευτικών ελευθεριών.
Κλείνοντας το κεφάλαιο ΗΠΑ, θα σας πάω στις προηγούμενες επισκέψεις του κ. Υπουργού στο Ιράκ και το Μπαχρέιν, 30 Οκτωβρίου και 1η Νοεμβρίου. Κατά τις επαφές του Υπουργού Εξωτερικών στο Ιράκ με τον Πρόεδρο του Ιράκ και τον Πρόεδρο της Βουλής, επιβεβαιώθηκε ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των δύο χωρών που εκπροσωπούν δύο αρχαίους πολιτισμούς και η κοινή βούληση για ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας στον τομέα της οικονομίας, των επενδύσεων και της παροχής, από πλευράς Ελλάδας, τεχνογνωσίας σε θέματα τουρισμού και πολιτισμού.
Κατά τη συνάντηση με τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και Υπουργό Εξωτερικών του Ιράκ, ο Υπουργός Εξωτερικών ανακοίνωσε την απευθείας αεροπορική σύνδεση μεταξύ Ελλάδας και Βαγδάτης, η οποία ξεκινά τον Δεκέμβριο. Η σημασία αυτού ενισχύεται από το γεγονός ότι η αεροπορική αυτή σύνδεση είναι η πρώτη που αποκτά η Βαγδάτη με ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο Μπαχρέιν, τις επόμενες δύο ημέρες, ο Υπουργός Εξωτερικών, πέρα από τη συμμετοχή του στο Manama Dialogue – ένα φόρουμ που αφορούσε θέματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και διπλωματίας – μίλησε σε πάνελ με θέμα την ασφάλεια του Κόλπου και αναφέρθηκε στο ρόλο της Ελλάδας στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Στο περιθώριο, ο Υπουργός Εξωτερικών είχε διμερείς συναντήσεις με ομολόγους του από το Μπαχρέιν, την Ιορδανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Θα σταθώ στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη διμερή συνάντηση που είχε ο Yπουργός με την Βρετανίδα ομόλογό του, Yvette Cooper. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν, όπως είδατε, στις διμερείς σχέσεις και στις περιφερειακές εξελίξεις. Ετέθησαν θέματα που αφορούν στην άμυνα και στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ηνωμένου Βασιλείου.
Ως προς την υπόθεση των Eurofighter, η Ελλάδα δεν επιβάλλει πολιτική προμηθειών σε τρίτες χώρες. Ωστόσο, διατυπώνει τις θέσεις της και τα επιχειρήματά της, τόσο στους συμμάχους τους όσο και στους εταίρους της. Ο Υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε τον προβληματισμό της Ελλάδας για την εν λόγω απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, θεωρώντας αυτονόητο ότι αναμένουμε από συμμαχικές χώρες να συμμερίζονται τις ευαισθησίες των συμμάχων τους. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η Υφυπουργός Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου κατά τη συνάντησή της με τον Υφυπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου κ. Doughty, στη συνάντηση που είχε στις 3 Νοεμβρίου εδώ στην Αθήνα, στο πλαίσιο της τρίτης ετήσιας επισκόπησης του Διμερούς Στρατηγικού Πλαισίου Ελλάδας-Ηνωμένου Βασιλείου.
Το διάστημα αυτό είχαμε σημαντικές ανακοινώσεις και από τον Πρωθυπουργό για το πολυμερές σχήμα 5×5. Στις 16 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στη Βουλή η συζήτηση με αντικείμενο την ενημέρωση του Σώματος για θέματα εξωτερικής πολιτικής. Στη διάρκεια της ομιλίας του, ο Πρωθυπουργός εξήγγειλε μεταξύ άλλων και την ελληνική πρωτοβουλία για διεξαγωγή συνάντησης παράκτιων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Η πρόταση αυτή, όπως γνωρίζετε, το πολυμερές αυτό σχήμα 5×5, περιλαμβάνει πέντε χώρες και πέντε θεματικές. Όπως έχει γίνει γνωστό, οι χώρες είναι η Ελλάδα, Κυπριακή Δημοκρατία, Αίγυπτος, Τουρκία, Λιβύη. Θεματικές είναι το μεταναστευτικό, η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση της παράνομης αλιείας και η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Με τις τέσσερις αυτές χώρες η Ελλάδα έχει κοινά θαλάσσια σύνορα στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως επίσης αντιμετωπίζει κοινές προκλήσεις. Οπωσδήποτε μία ευημερούσα Ανατολική Μεσόγειος είναι προς όφελος όλων. Και προφανώς η Ελλάδα ενεργεί και προσβλέπει να μετατρέψει την Ανατολική Μεσόγειο από πεδίο ανταγωνισμών και εντάσεων σε μια θάλασσα ειρηνικής συνύπαρξης, ασφάλειας και ευημερίας.
Υπάρχει μια αυτονόητη προϋπόθεση λειτουργίας αυτού του σχήματος: Ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο, περιλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Και το Υπουργείο Εξωτερικών, όπως γνωρίζετε, έχει αναλάβει να διερευνήσει τη δυνατότητα και τις προοπτικές ενός τέτοιου σχήματος. Όπως καταλαβαίνουμε όλοι, η πρωτοβουλία αυτή βρίσκεται σε ένα πρώιμο στάδιο προετοιμασίας. Πρόκειται για ένα σύνθετο εγχείρημα, δεδομένου ότι τα μέρη αυτού του σχήματος είναι κράτη τα οποία έχουν χρόνια προβλήματα και διαφορές, οπότε τα επόμενα βήματα απαιτούν έναν πολύ προσεκτικό σχεδιασμό και σταδιακή οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
Ως προς το Σινά, έχουμε μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τη χειροτονία και την ενθρόνιση του νέου Ηγουμένου της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, κ. Συμεών. Ο Υπουργός Εξωτερικών παρέστη στη χειροτονία του νέου Ηγουμένου της Ιεράς Μονής που έγινε στα Ιεροσόλυμα στις 19 Οκτωβρίου. Λίγες μέρες μετά, στις 31 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε η τελετή ενθρόνισης στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης, παρουσία του Πρωθυπουργού. Στην ενθρόνιση παρέστη και η Υφυπουργός Εξωτερικών κα Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου.
Θα ήθελα εδώ να υπογραμμίσω την καθοριστική συμβολή της Ελληνικής Πολιτείας στην εξομάλυνση της σοβούσας κρίσης στο εσωτερικό της Μονής και κατά δεύτερον, αναφορικά με το θέμα το οποίο έχει ανακύψει για το καθεστώς της Μονής, θα επαναλάβω ότι είναι σε εξέλιξη σχετικές διαβουλεύσεις. Έχει επιτευχθεί μια προκαταρκτική κοινή κατανόηση μεταξύ ελληνικής και αιγυπτιακής πλευράς. Βάσει αυτής της κοινής κατανόησης διασφαλίζεται εις το διηνεκές ο ελληνορθόδοξος και λατρευτικός χαρακτήρας της Μονής. Βεβαίως, το αποτέλεσμα αυτής της κοινής κατανόησης και μετά την ενθρόνιση του νέου Ηγουμένου θα τεθεί υπ’ όψιν της Ιεράς Σιναϊτικής Κοινότητας στην Αγία Αικατερίνη, η οποία θα έχει και τον τελικό λόγο.
Θα αναφερθώ, επίσης, στη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών στη Σύνοδο Κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια στο Λονδίνο, με αφορμή και τις τελευταίες εξελίξεις στο διευρυνσιακό πακέτο του 2025. Ο κ. Υπουργός επανέλαβε τη στήριξη της Ελλάδας στην ενταξιακή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια πρέπει να πραγματοποιηθεί με πλήρη σεβασμό στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, στο Διεθνές Δίκαιο, τις αρχές της δημοκρατίας και το κράτος δικαίου. Βεβαίως, για να υπάρξει μία αξιόπιστη ενταξιακή πορεία, θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή των ιδίων επιδόσεων, στην τήρηση των σχέσεων καλής γειτονίας και περιφερειακής συνεργασίας. Ο κ. Υπουργός τόνισε ότι θα πρέπει να δοθεί ένα όραμα στους λαούς των Δυτικών Βαλκανίων, προκειμένου να επιταχυνθεί αυτή η διαδικασία που ξεκίνησε με ελληνική πρωτοβουλία, 22 χρόνια πριν, με την Ατζέντα της Θεσσαλονίκης.
Θα ολοκληρώσω με το πρόγραμμα του κ. Υπουργού και των κ.κ. Υφυπουργών.
Αύριο, ο Υπουργός Εξωτερικών θα συναντηθεί με την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, την κα Kallas. Μετά τη συνάντησή τους, θα ακολουθήσουν δηλώσεις προς τον Τύπο.
Πριν τη συνάντηση με την κα Kallas, ο κ. Υπουργός θα έχει συνάντηση με τη νέα ηγεσία της ελληνοαμερικανικής οργάνωσης AHEPA. Επίσης, την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου θα συναντηθεί με τον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, τον κ. Michael Rigas.
Στις 12 Νοεμβρίου, ο Υπουργός Εξωτερικών θα συμμετάσχει στην 3η Διακυβερνητική Σύνοδο Ελλάδας-Κύπρου που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα.
Σε ό, τι αφορά το πρόγραμμα της κας Yφυπουργού Εξωτερικών, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα, θα συμμετάσχει με τον Υφυπουργό Εξωτερικών, κ. Θεοχάρη στον έβδομο γύρο Διυπουργικών Διαβουλεύσεων στο πλαίσιο του Ελληνογερμανικού Σχεδίου Δράσης στο Βερολίνο. Την επόμενη εβδομάδα, η Υφυπουργός Εξωτερικών θα συναντηθεί με τον Ειδικό Εκπρόσωπο του Γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ για τη Νότια Γειτονία.
Όσον αφορά τον κ. Θεοχάρη, από τις 12 έως τις 14 Νοεμβρίου ο Υφυπουργός Εξωτερικών θα βρίσκεται στην Πολωνία, όπου θα συμμετάσχει ως επικεφαλής της ελληνικής επιχειρηματικής αποστολής στην 5η Διεθνή Έκθεση και στο συνέδριο “Rebuild Ukraine”.
Ο Υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Λοβέρδος, στις 10 Νοεμβρίου θα βρίσκεται στη Λεμεσό, όπου θα συμμετάσχει στην τριμερή συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου για θέματα Διασποράς. Σας ευχαριστώ.
Κ. ΦΡΥΣΣΑ: Κατερίνα Φρύσσα, από την ΕΡΤ. Ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει ένα πρώτο σχόλιο του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών για την έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία.
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Ως προς την έκθεση, δεν έχω να πω πολλά, μελετάται. Η έκθεση αποτυπώνει ορθά την κατάσταση. Έχουν εισακουστεί πολλές από τις ελληνικές θέσεις. Η θέση μας για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει αλλάξει. Είμαστε υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, υπό την αίρεση ότι θα πληροί τις προϋποθέσεις.
Θ. ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ: Θανάσης Μπαλοδήμας, από το “Ριζοσπάστη”. Από ό, τι μας είπατε για το 5×5 δεν έχει γίνει κάποια διερευνητική επαφή ή έγινε και βρήκαμε λίγο πάγο; Αν μπορείτε να μας το διευκρινίσετε λίγο, καθώς και να μας δώσετε κάποια ημερομηνία για τον 6ο γύρο του Στρατηγικού Διαλόγου. Θα γίνει τώρα, μέχρι το τέλος του έτους ή θα πάει από Γενάρη; Αληθεύει ότι αναμένεται εδώ προς τα τέλη του μήνα ο Rubio;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Ως προς το 5×5. Έχουν ξεκινήσει άτυπες ενημερώσεις, δεν έχουν ολοκληρωθεί. Δεν έχουν γίνει με όλα τα μέρη, είμαστε σε προκαταρκτικό στάδιο. Θα έχετε περαιτέρω ενημέρωση στο επόμενο διάστημα. Μάλιστα, ο Υπουργός Εξωτερικών θα απαντήσει σε επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή την ερχόμενη Δευτέρα για το συγκεκριμένο θέμα. Δεν έχω κάτι περισσότερο να προσθέσω.
Σε ό, τι αφορά τον κ. Rubio: Εάν βρεθεί στην Ελλάδα θα είναι στο πλαίσιο του 6ου γύρου του Στρατηγικού Διαλόγου, οπότε δεν έχω ημερομηνία ως προς αυτό, δεν έχει οριστικοποιηθεί. Οπωσδήποτε είναι κάτι, για το οποίο εργάζονται και οι δύο πλευρές. Είναι ένα θέμα, όπως σας ανέφερα, το οποίο συζητήθηκε και εχθές στη συνάντηση με τη νέα Αμερικανίδα πρέσβη. Και είναι ένα θέμα το οποίο θα συζητηθεί την Παρασκευή με τον κ. Rigas.
Ν. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ: Νίκος Σταυρουλάκης, από τη “Δημοκρατία”. Η Άγκυρα διαμαρτύρεται για όλη αυτή την ελληνοαμερικανική συνεργασία και τους εκπροσώπους της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών που έρχονται στην Ελλάδα, διαμαρτύρεται για ενεργειακή περικύκλωση. Έχετε κάποιο σχόλιο επ’ αυτού;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Νομίζω ήμουν σαφής στην εισαγωγή μου ως προς το ρόλο που έχει η ενέργεια και η γεωπολιτική διάσταση της ενέργειας. Θέτετε δύο θέματα. Το ένα είναι η ενέργεια αυτή καθαυτή ως ένα εργαλείο ειρήνευσης και οικονομικής ευημερίας. Ως ένα εργαλείο που ουσιαστικά, καλύπτει το τρίπτυχο: Ενεργειακή διαφοροποίηση, ενεργειακή ανθεκτικότητα, και ενεργειακή ασφάλεια. Αυτό οδηγεί σε μια κατάσταση περιφερειακής σταθερότητας και ευημερίας. Ως προς το δεύτερο σημείο, δεν σχολιάζω δηλώσεις της τουρκικής πλευράς, δεν είναι αυτός ο ρόλος μου. Το επίπεδο των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, το οποίο ήδη περιέγραψα, δεν είναι κάτι που συμβαίνει το 2025, είναι κάτι το οποίο έχει καλλιεργηθεί τα τελευταία χρόνια.
Π. ΜΙΧΟΣ: Καλημέρα, Παναγιώτης Μίχος από την εφημερίδα “Το Μανιφέστο”. Έχει συναντηθεί ή μιλήσει τηλεφωνικά και πότε ο Υπουργός κ. Γεραπετρίτης με τον Massad Boulos; Η επικοινωνία έγινε πριν ή μετά την ανακοίνωση για το Forum; Γιατί μάθαμε για δύο επικοινωνίες τους.
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Δεν το γνωρίζω αυτό κύριε Μίχο. Θα επανέλθω.
Χ. ΜΑΚΡΗ: Χρύσα Μακρή, από τα “Παραπολιτικά”. Είπατε ότι υπήρξε μια έκφραση προβληματισμού προς το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τα Eurofighter στην Τουρκία. Με ποιον τρόπο εκφράστηκε ο προβληματισμός; Υπήρξε κάποια επαφή; Αναμένουμε κάποια αλλαγή στάσης από τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς αυτό;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Έγινε διμερής συνάντηση του Υπουργού Εξωτερικών με τη Βρετανίδα ομόλογό του, στο περιθώριο του Forum “Manama Dialogue” στο Μπαχρέιν.
Χ. ΜΑΚΡΗ: Α, μάλιστα. Ναι. Ωραία. Σωστά. Και ένα δεύτερο είναι για το Σινά. Σε ποια φάση βρισκόμαστε ως προς τη διευθέτηση των υπολοίπων ζητημάτων της Μονής; Ως προς το ιδιοκτησιακό, είπατε ότι αναμένουμε την οριστική απόφαση, η οποία, όπως είπατε, θα τεθεί στη σιναϊτική κοινότητα.
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Σωστά. Όταν έχουμε εξέλιξη ως προς αυτό, θα ανακοινωθεί.
Χ. ΜΑΚΡΗ: Αναμένουμε κάτι, κάποια αλλαγή στάσης από τους εταίρους μας σχετικά με τα Eurofighter, αναμένει κάτι η ελληνική πλευρά;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Αλλαγή στάσης ως προς τι;
Χ. ΜΑΚΡΗ: Ως προς τη στάση απέναντι στην Τουρκία και την πώληση. Ο προβληματισμός εκφράστηκε αλλά αναμένουμε κάτι;
ΖΩΧΙΟΥ: Εκφράσαμε διμερώς στον προβληματισμό μας. Αυτό μας αφορά σε διμερές επίπεδο αυτή τη στιγμή. Προφανώς όλους τους προβληματισμούς τους θέτουμε και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κ. ΜΕΛΙΣΣΟΠΟΥΛΟΣ: Κώστας Μελισσόπουλος, από Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και «Βραδυνή». Θα ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει κάποιο σχόλιο που μπορείτε να κάνετε ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών για τις τελευταίες δηλώσεις του κ. Fidan, ο οποίος για πρώτη φορά, τουλάχιστον από όσο γνωρίζω, άφησε ένα παράθυρο ανοιχτό για συνομιλίες που να είναι παραγωγικές, χωρίς να θέτει αυτά τα ανελαστικά και μαξιμαλιστικά αιτήματά του. Εκτιμάτε ότι είναι μια στάση προς τους Ευρωπαίους, γιατί βρίσκεται σε θέση που να θέλει να υπερκεράσει τα εμπόδια για το SAFE; Έχει κάποια τέτοια σκοπιμότητα; Ή πιστεύετε ότι πραγματικά υπάρχει ενδεχόμενο να ανοίξει ένας δίαυλος πιο σοβαρός αυτή τη φορά, ώστε να βρεθεί μια άκρη;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Αναφέρεστε στη συνέντευξη;
Κ. ΜΕΛΙΣΣΟΠΟΥΛΟΣ: Στις δηλώσεις του κ. Fidan ότι αυτοί λένε δέκα, εμείς λέμε έξι, με βάση το διεθνές δίκαιο μπορούμε να συζητήσουμε, να τα βρούμε. Είναι η πρώτη φορά που βάζει στο τραπέζι και στον προβληματισμό το διεθνές δίκαιο, γιατί ως τώρα το κάναμε μόνο εμείς.
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Γνωρίζετε ότι με την Τουρκία έχουμε μία μόνο διαφορά, την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας. Η Ελλάδα είναι κυρίαρχο κράτος και η επέκταση των χωρικών υδάτων είναι αναφαίρετο ελληνικό δικαίωμα που απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο. Άρα, θέματα κυριαρχίας είναι εκτός συζήτησης. Αυτό έγινε σαφές και κατά τη συνάντηση του Υπουργού Εξωτερικών με τον ομόλογό του, τον κ. Fidan, στο περιθώριο του ΣΕΥ στο Λουξεμβούργο.
Σ. ΡΙΣΤΟΦΣΚΑ: Σάνια Ρίστοφσκα, Πρακτορείο ΜΙΑ. Κα Εκπρόσωπε, αναφερθήκατε και εσείς στη Σύνοδο της Διαδικασίας του Βερολίνου. Ο κ. Υπουργός μετά τη Σύνοδο μίλησε και για κάποιες πρωτοβουλίες για τα Βαλκάνια. Είναι κάτι συγκεκριμένο που μπορείτε να μας πείτε, κάποιες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες; Και ένα δεύτερο σκέλος. Ο Υπουργός Εξωτερικών είχε συνάντηση με τον Πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας. Μια από τις φωτογραφίες έχει ανεβάσει το Υπουργείο Εξωτερικών στο Χ. Έχετε κάποιες λεπτομέρειες για το τι συζήτησαν;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Σε ό,τι αφορά αυτές τις πρωτοβουλίες για τα Δυτικά Βαλκάνια, θα μου επιτρέψετε να επανέλθω. Ως προς τη συνάντηση στο περιθώριο της Συνόδου της Διαδικασίας του Βερολίνου ήταν σε πολύ καλό κλίμα, αναφέρθηκε στην επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών εδώ τον Ιούλιο του 2025 και στα θέματα της εμβάθυνσης της συνεργασίας στον τομέα του εμπορίου και των επενδύσεων. Νομίζω εκεί θα μείνω. Ήταν πολύ σύντομη η συνάντηση.
Δ. ΚΡΙΚΕΛΑΣ: Δημήτρης Κρικέλας από flash.gr και Flash TV. Θέλω λίγο να πάμε στη Γάζα. Θέλω την εκτίμηση του Υπουργείου Εξωτερικών σχετικά με την κατάσταση. Φαίνεται ότι ακόμα βρισκόμαστε στην πρώτη φάση. Αν δεν κάνω λάθος, σε δύο περιπτώσεις το Ισραήλ έχει επέμβει στρατιωτικά. Έχουν ακολουθήσει και επίσημες ανακοινώσεις και από την Άγκυρα. Θέλω λίγο την εκτίμηση του Υπουργείου Εξωτερικών, πώς βλέπει το επόμενο διάστημα να εξελίσσεται αυτή η κατάσταση, καθώς τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν έχουν επιστρέψει οι όμηροι, και αν είναι τελικά περισσότερο εύθραυστη από ό,τι όλοι φανταζόμαστε αυτή η εκεχειρία.
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Σε ό,τι αφορά τη Γάζα, η κύρια επιδίωξη είναι να διατηρηθεί η εκεχειρία. Είναι μια σημαντική επιτυχία, η οποία ουσιαστικά θα επιστεγαστεί με τη σταθεροποίηση της κατάστασης. Άρα, λοιπόν, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η πρώτη φάση θα πρέπει να ολοκληρωθεί και να τηρηθεί, προκειμένου να προχωρήσουμε στα επόμενα στάδια.
Η Ελλάδα επιδιώκει να είναι ενεργώς παρούσα στην επόμενη μέρα στη Γάζα, τόσο στον ανθρωπιστικό τομέα όσο και στον τομέα της ανασυγκρότησης και ανοικοδόμησης της Γάζας. Αυτό που επιδιώκουμε είναι να αυξήσουμε την ανθρωπιστική βοήθεια και βεβαίως να συμμετάσχουμε σε αναπτυξιακές δράσεις στη Γάζα. Αυτό ήταν και το μήνυμα που έδωσε η ελληνική παρουσία, μέσω του Πρωθυπουργού, στη Διάσκεψη στο Sharm el-Sheikh στην Αίγυπτο.
Αυτό ήταν και το μήνυμα, το οποίο εξέπεμψε και ο Υπουργός Εξωτερικών στην Παλαιστίνια ομόλογό του κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα, όπου βεβαίως εκεί επανέλαβε την πάγια θέση της Ελλάδας ως προς την ανάγκη και τη μεγάλη σημασία της ενίσχυσης της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία πρέπει να έχει ισχυρό ρόλο στην επόμενη μέρα και σε όλες τις πτυχές εφαρμογής του σχεδίου.
Και αυτό ήταν το μήνυμα που εκπέμπει ο Υπουργός Εξωτερικών, τόσο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους Ευρωπαίους εταίρους, όσο και στο Συμβούλιο Ασφαλείας, καθώς και κατά τις συζητήσεις με τους ομολόγους του από τον αραβικό κόσμο: Ότι η Ελλάδα, ως έντιμος συνομιλητής, θα έχει ενεργή παρουσία την επόμενη μέρα. Όπως και εσείς το βλέπετε, η κατάσταση είναι εύθραυστη και το στάδιο είναι πρώιμο. Οπότε, στο σημείο που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή, αδήριτη ανάγκη είναι η διατήρηση της εκεχειρίας. Και μετά, από πλευράς μας, εφόσον θα έχουμε μια πιο σαφή εικόνα, θα υπάρξουν δεσμεύσεις για τα περαιτέρω βήματά μας. Ένα σημείο το οποίο θα πρέπει εδώ να ειπωθεί, και είναι πολύ σημαντικό, είναι ότι η Ελλάδα θα είναι παρούσα και στις διεργασίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Και το λέω αυτό, γιατί για τη λήψη απόφασης για τη Γάζα, ο ΟΗΕ θα πρέπει να έχει έναν ισχυρό ρόλο και να δώσει νομιμοποίηση για ό,τι θα ακολουθήσει.
Μ. ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ: Μαρία Μουρελάτου, από «Τα ΝΕΑ». Ήθελα να ρωτήσω δύο πράγματα. Πρώτον αν, όσο θα βρίσκονται σε εξέλιξη οι διερευνητικές επαφές για το φόρουμ 5×5, θα εξελίσσονται ταυτόχρονα και οι διμερείς επαφές για ζητήματα οριοθετήσεων με τις χώρες αυτές που έχουμε έτσι και αλλιώς συζητήσεις σε εξέλιξη, όπως είναι η Αίγυπτος, που έχουμε μερική συμφωνία, η Λιβύη, που επιδιώκουμε, η Τουρκία, αλλά και η Κύπρος. Και το δεύτερο που θέλω να ρωτήσω είναι αν εκείνη η συνάντηση με τον Γερμανό ΥΠΕΞ που ανεβλήθη λόγω του Sharm el-Sheikh θα επαναπρογραμματιστεί και πότε.
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Δεν είναι διερευνητικές, ουσιαστικά δεν έχουν ξεκινήσει. Είναι ένα άλλο επίπεδο. Βρισκόμαστε στο προκαταρκτικό στάδιο των άτυπων ενημερώσεων. Το πολυμερές αυτό σχήμα δεν υποκαθιστά σε καμία περίπτωση τις τεχνικές συνομιλίες, οι οποίες έχουν εκκινήσει με τη Λιβύη και πρόκειται να συνεχιστούν. Έχουμε πει ότι ο επόμενος γύρος θα πραγματοποιηθεί στην Τρίπολη, και εκεί βρισκόμαστε. Δεν έχει οριστικοποιηθεί. Ήταν κάτι, το οποίο είχαμε πει ότι θα είναι μέσα στο φθινόπωρο. Αναμένουμε και εμείς την ημερομηνία. Ωστόσο ο στόχος είναι να γίνει κανονικά, όπως έχει προβλεφθεί, στην Τρίπολη.
Με τον Γερμανό Υπουργό Εξωτερικών δεν έχει υπάρξει κάτι νεότερο. Είναι καθαρά θέμα προγραμμάτων των δύο Υπουργών Εξωτερικών.
Π. ΜΙΧΟΣ: Στις 31 Οκτωβρίου το Μανιφέστο έγραψε για την επικείμενη επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelenskyy στην Αθήνα στα μέσα Νοεμβρίου, σίγουρα μετά το Rebuild Ukraine. Πρώτον, το Υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαιώνει το γεγονός; Και ένα ερώτημα σχετικά με το Σινά. Σύμφωνα με πολύ έγκυρες πληροφορίες, υπάρχει ένα κείμενο δέκα σημείων μεταξύ των δύο πλευρών, το οποίο δεν αναγνωρίζει κανένα δικαίωμα ιδιοκτησίας στη Μονή, παρά μόνο χρήση. Εάν αυτό το επιβεβαιώνεται ότι ισχύει, σημαίνει διαμετρικά αντίθετο αποτέλεσμα από το διακανονισμό του Φεβρουαρίου και γενικά από την καλή σχέση των δύο πλευρών. Τι ισχύει;
Ν. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ: Επ’ αυτού, μπορώ; Όλη η εμπλοκή έγινε με βάση μια δικαστική απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου. Σκέφτομαι ότι η αναίρεση της μπορεί να γίνει μόνο με απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου. Συνεπώς αυτό το κείμενο που κυκλοφορεί με όσα σημεία και να έχει, τί περιλαμβάνει, πώς θα εφαρμοστεί;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Ως προς την επίσκεψη του Προέδρου της Ουκρανίας. Έχω εικόνα ότι θα βρίσκεται στην Ελλάδα, δεν έχω εικόνα για την ημέρα. Θα υπάρξουν προφανώς ανακοινώσεις από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο για αυτό.
Σε ό,τι αφορά το κείμενο, δεν μπορώ να κάνω κανένα σχόλιο ως προς αυτό, αντιλαμβάνεστε. Όπως σας είπα και στην εισαγωγή, οι διαβουλεύσεις είναι σε εξέλιξη. Τον τελευταίο λόγο τον έχει η Σιναϊτική Κοινότητα, οπότε σε αυτό το σημείο δεν θα ήθελα να κάνω κανένα σχόλιο.
Κ. ΑΛΑΤΖΑΣ: Κώστας Αλατζάς, από «Action 24» και «Εφημερίδα των Συντακτών». Στην έκθεση για την πρόοδο της Τουρκίας, σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική της γίνεται μια αναφορά ξεκάθαρη ότι δεν έχει επιλυθεί το ζήτημα του καθορισμού των ορίων της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Κατά την άποψή σας, κα Εκπρόσωπε, είναι μια διαπίστωση, είναι μια προτροπή προς επίλυση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Πώς την αντιλαμβάνεστε αυτή την αναφορά, έτσι όπως είναι διατυπωμένη στο κείμενο;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Δεν είναι κάτι το οποίο είναι καινούργιο. Είναι κάτι το οποίο αποτυπώνεται στην έκθεση, αν δεν κάνω λάθος, κάθε χρόνο. Οπότε, αυτό δεν είναι κάτι νέο, είναι μια πραγματικότητα. Όπως είπα και στην τοποθέτησή μου πριν και στην απάντηση που έδωσα, όντως υπάρχει μία και μόνη διαφορά με την Τουρκία, την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
Θ. ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ: Και μια διευκρινιστική πάνω σε αυτό που είπατε για τις τεχνικές συνομιλίες με τη Λιβύη. Γιατί υπάρχει αυτή η καθυστέρηση;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Ο χρόνος της διπλωματίας δεν έχει καμία σχέση με τον χρόνο που θα μπορούσαμε ή θα θέλαμε να δούμε να γίνεται κάτι πολύ πιο σύντομα. Υπάρχουν πολλές πτυχές, οι οποίες εξετάζονται, πολλές παράμετροι, οπότε δεν κρίνω ότι υπάρχει καθυστέρηση.
Μ. ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ: Μαρία Μουρελάτου, από «Τα ΝΕΑ». Θυμάμαι στη Νέα Υόρκη υπήρξαν στο περιθώριο δύο τριμερείς. Αν δεν κάνω λάθος, η μία με τη Συρία και άλλη με την Ιορδανία, για τις οποίες είχαμε τότε ενημέρωση ότι θα γίνουν επαναληπτικές στη Λευκωσία ή όχι. Αυτό υπάρχει χρονικός ορίζοντας πότε θα γίνουν;
Λ. ΖΩΧΙΟΥ: Θα ανακοινωθούν σύντομα για Ιορδανία. Για Συρία ακόμα δεν έχω κάτι.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Καλή σας μέρα.
