ΗΠΑ – ΕΕ: Συμφωνία–σταθμός στο Τέρνμπερι με φόντο δασμούς 15% και ενεργειακά συμβόλαια δισεκατομμυρίων

Τραμπ και φον ντερ Λάιεν απέτρεψαν εμπορικό πόλεμο – Επενδύσεις, LNG και νέα ισορροπία στις διατλαντικές σχέσεις

https://x.com/RapidResponse47/status/1949527667478319115

Σε συμφωνία κατέληξαν σήμερα ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά τη σύντομη αλλά κρίσιμη συνάντησή τους στο Τέρνμπερι της Σκωτίας. Η δασμολογική συμφωνία που ανακοίνωσαν οι δύο ηγέτες αποτρέπει, προς το παρόν, την έναρξη ενός εκτεταμένου εμπορικού πολέμου, με τα βασικά σημεία της να περιλαμβάνουν την επιβολή δασμών ύψους 15% σε ευρωπαϊκά προϊόντα, ενεργειακές δεσμεύσεις ύψους 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων και επενδύσεις από την ΕΕ στις ΗΠΑ ύψους 600 δισ.

Η συνάντηση, η οποία είχε κλειστό χαρακτήρα και διήρκεσε μόλις μία ώρα, πραγματοποιήθηκε στο πολυτελές συγκρότημα «Trump Turnberry», ιδιοκτησίας της οικογένειας Τραμπ, με φόντο μια ατμόσφαιρα αρχικά επιφυλακτική. Οι δύο πλευρές δήλωναν μέχρι και σήμερα το πρωί ότι οι πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας ήταν 50-50.

«Η μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία όλων των εποχών»

«Καταλήξαμε σε συμφωνία», ανακοίνωσε ο πρόεδρος Τραμπ ενώπιον των δημοσιογράφων, χαρακτηρίζοντάς την «τη μεγαλύτερη που έχει επιτευχθεί ποτέ σε θέματα εμπορίου». Όπως είπε, η συμφωνία αυτή εκπέμπει ένα μήνυμα «ενότητας και φιλίας», ενώ συνεχάρη προσωπικά τη φον ντερ Λάιεν. Οι δύο αντιπροσωπείες αντάλλαξαν θερμές χειραψίες, με τον Αμερικανό πρόεδρο να δέχεται χειροκροτήματα από τους συνεργάτες του.

Η φον ντερ Λάιεν από την πλευρά της, χαιρέτισε μια «καλή συμφωνία» που, όπως τόνισε, «θα φέρει σταθερότητα και προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού». Παρότι η ΕΕ προσήλθε στις διαπραγματεύσεις υπό συνθήκες πίεσης, η πρόεδρος της Επιτροπής επεσήμανε ότι οι όροι που συμφωνήθηκαν είναι «το καλύτερο που μπορούσαμε να πετύχουμε» υπό τις περιστάσεις.

Δασμοί 15% στις περισσότερες ευρωπαϊκές εξαγωγές

Σύμφωνα με τον Τραμπ, η συμφωνία προβλέπει την επιβολή ενιαίου δασμολογικού συντελεστή 15% στις περισσότερες ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων, των ημιαγωγών και των φαρμακευτικών προϊόντων. Ο ίδιος απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο υποχώρησης σε χαμηλότερο συντελεστή, δηλώνοντας ξεκάθαρα ότι «δεν θα πάμε κάτω από 15%».

https://x.com/vonderleyen/status/1949540436659286179

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επιβεβαιώνοντας τις δηλώσεις του Τραμπ, ανέφερε ότι οι δασμοί θα εφαρμοστούν και στα φάρμακα, με την ευρωπαϊκή πλευρά να επιδιώκει ωστόσο εξαιρέσεις σε επιλεγμένες κατηγορίες. «Για την αυτοκινητοβιομηχανία, οι δασμοί 15% ήταν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», σχολίασε.

Παράλληλα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να εξαιρέσουν συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων από κάθε μορφή δασμών. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται τα αεροσκάφη και τα ανταλλακτικά τους, ορισμένα αγροτικά προϊόντα και κάποια χημικά.

Συμφωνία-μαμούθ για LNG και αμερικανικές επενδύσεις

Ένα από τα πλέον στρατηγικά σημεία της συμφωνίας αφορά την ενέργεια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύεται να αγοράσει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τις Ηνωμένες Πολιτείες ύψους 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ποσό που ξεπερνά κάθε προηγούμενο ενεργειακό συμβόλαιο ΗΠΑ-ΕΕ. Η φον ντερ Λάιεν σχολίασε ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό LNG και χαρακτήρισε «καλοδεχούμενη» την αύξηση των αμερικανικών εισαγωγών.

Επιπλέον, η συμφωνία προβλέπει ευρωπαϊκές επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων σε αμερικανικές επιχειρήσεις, με έμφαση στους τομείς της τεχνολογίας, των μεταφορών, των logistics και της πράσινης ενέργειας. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες διακρατικές δεσμεύσεις κεφαλαίων που έχουν ποτέ συμφωνηθεί, η οποία εκτιμάται ότι θα ενισχύσει σημαντικά τις αμερικανικές εξαγωγές και θέσεις εργασίας.

Εκκρεμότητες για ποτά, κρασιά και… επικύρωση

Παρά τις υψηλές προσδοκίες και τους διθυράμβους των δύο ηγετών, η συμφωνία δεν είναι ακόμα πλήρως οριστικοποιημένη. Ορισμένοι τομείς παραμένουν υπό διαπραγμάτευση, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον τομέα των αλκοολούχων ποτών και του κρασιού. Όπως δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, δεν υπάρχει ακόμη απόφαση για την τύχη αυτών των προϊόντων και αναμένονται περαιτέρω διαβουλεύσεις.

Πέραν των τεχνικών λεπτομερειών, η συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι μόνιμοι αντιπρόσωποί τους, οι οποίοι βρίσκονται στη Γροιλανδία για άτυπη σύνοδο, ενημερώθηκαν ήδη για την εξέλιξη και αναμένεται να συνεδριάσουν εκτάκτως τις επόμενες ημέρες για να εγκρίνουν το πλαίσιο της συμφωνίας.

Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, η επικύρωση δεν θεωρείται αυτονόητη, καθώς υπάρχουν κράτη-μέλη που εκφράζουν επιφυλάξεις για τη μονομερή φύση ορισμένων όρων, καθώς και για τις επιπτώσεις στους τομείς της φαρμακοβιομηχανίας και της υψηλής τεχνολογίας.

«Δικαιοσύνη» και γεωοικονομικά μηνύματα

Ο Ντόναλντ Τραμπ, μιλώντας στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση, επανέλαβε ότι βασική του προτεραιότητα ήταν η αποκατάσταση της «δικαιοσύνης» στο διμερές εμπόριο. «Η ευρωπαϊκή αγορά είναι πολύ κλειστή για τα αμερικανικά προϊόντα. Αυτό αλλάζει σήμερα», δήλωσε χαρακτηριστικά, αναφερόμενος ιδίως στους φραγμούς στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και αυτοκινήτων.

Από την πλευρά της, η φον ντερ Λάιεν, αν και χαρακτήρισε τον Τραμπ «σκληρό διαπραγματευτή», τόνισε ότι η συμφωνία επιτεύχθηκε στη βάση της «ισορροπίας και της αμοιβαιότητας». Προσέθεσε ότι «η σημερινή συμφωνία φέρνει βεβαιότητα σε αβέβαιους καιρούς», σηματοδοτώντας μια προσπάθεια γεωοικονομικής σταθεροποίησης στις ευρωατλαντικές σχέσεις.

Τι μένει να αποσαφηνιστεί

Παρά τον φαινομενικά θετικό απολογισμό, παραμένουν πολλά ανοιχτά ερωτήματα για την εφαρμογή της συμφωνίας. Οι δασμοί στα φάρμακα και στους ημιαγωγούς, αν και εντάχθηκαν τελικά στο πλαίσιο, θεωρούνται ιδιαίτερα ευαίσθητοι για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Επίσης, η ημερομηνία-ορόσημο της 1ης Αυγούστου, που όρισε μονομερώς ο Τραμπ ως καταληκτική για την οριστικοποίηση όλων των συμφωνιών, επιτείνει την πίεση στις Βρυξέλλες.

Πολιτικοί παρατηρητές σημειώνουν ότι η συμφωνία του Τέρνμπερι, αν και αποτρέπει μια άμεση εμπορική σύγκρουση, ενδέχεται να αποτελέσει την αρχή ενός νέου κύκλου σκληρών διαπραγματεύσεων, με επίκεντρο κρίσιμους κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Αντώνης Καραχάλιος